Maksat yarar ise hastalık bedene nereden girdi? Muhyiddin İbn Arabi (k.s.)
Sonra bilmelisin ki: Allah beden şehrinin düzenlenişinde insanı iki kısım yaratmış, kalbi de tıpkı iki şey arasındaki ayraç gibi, iki kısım arasındaki ayraç yapmıştır. Üst kısma-ki o baştır- bütün duyusal ve ruhsal güçleri yerleştirdi. Diğer yarımda ise sadece dokunma duyusunu yerleştirdi. Böylece insan, bütün bedenine yayılan bu özel güç yönünden duyumsayan ruhuyla serti, yumuşağı, sıcağı, soğuğu, yaşı, kuruyu algılar. Bedenin yönetimi ile ilgili doğal güçleri bakımından ise Allah insanın diğer yarısına çekim gücünü yerleştirdi. O güç vasıtasıyla hayvani nefs, karaciğer ve kalb gibi organların düzgün kalmasını sağlayacak şeyi kendine çeker.Allah ona tutma gücünüde yerleştirdi. Bu güç ile hayvani nefs, çekim gücünün organa çektiği şeyi tutup yararının bulunduğu şeyi alır.
Şöylede iddia edilebilir. Maksat yarar ise hastalık bedene nereden girdi?
Bilmelisin ki hastalık, bir organın hak ettiğinden fazlasının bedene girmesi yada hak ettiği şeyin eksikliğinden kaynaklanır. Çekim gücünde hak ediş ölçütü bulunmaz. Dolayısıyla bedenin gereksinim duyduğundan fazlasını yada eksiğini organa çektiğinde hastalık oluşur. Çünkü onun hakikati, çekmedir, ölçüm değildir. Çekim gücü organın yararının bulunduğu şeyleri doğru bir ölçüye göre alırsa bu durum kasıtla değil, tesadüfen olmuştur yada başka bir güçten kaynaklanır. Böyle olmasının sebebi, sonradan yaratılmışın kendi eksikliğini ve Allah’ın dilediği şeyi yaptığını öğrenmesini temindir.
Bedenin diğer yarısında ise itme gücü bulunur. Bu güçle beden terler. Çünkü doğa öel bir miktarı kendinden uzaklaştıramaz. Çünkü oda ölçüyü bilmez. O mizaca ilişen fazlalıktan başka bir durum nedeniyle hükme konu olur. Bütün bunlar üst ve alt bölümleriyle bedene yayılmıştır. Diğer güçlerin bulunduğu yer ise üst yarımdır. Söz konusu yarım değerli yarım, iki hayatın bulunduğu yarımdır. Bu iki yarım kan ve nefsin hayatıdır. Bu organlardan hangisi ölürse kendisinde bulunan güçlerde kaybolur. Onların varlığı hayatın bulunmasına bağlıdır. Organ ölmeyip kuvvetin mahalline bozukluk iliştiğinde o gücün hükmü bozulur geçersizleşir ve doğru bilgi vermez. Buna örnek olarak hastalığın iliştiği hayal mahallini verebiliriz. O halde hayal geçersiz olmaz. Sadece bilgi olarak gördüğü şeyde doğruyu kabul etmek geçersizleşir. Akıl ve bütün ruhsal güçlerde böyledir.
Duyusal güçlere gelince, onlarda mevcuttur. Fakat bulundujları organlardaki bu duyularla algıladıkları şeylerin arasına göze inen su yada başka perdeler girer. Güçlere gelince, onlar sürekli kendi yerlerinde perdeyi gözler ve onu görür.Bu, körün bulunduğu karnalıktır. Başka bir ifadeyle o, perde karanlığıdır. Dolayısıyla onun gördüğü şey, perdedir. Aynı şey bal ve şekeri acı olarak duyumsayan için söylenebilir. Tatma gücünün kendisinde bulunduğu organ için temas eden kısım, acı safradır. Bu nedenle acılığı algılamıştır. Böylece duyu acılık algıladım der. Hüküm veren yanıldığında şöyle der; Bu şeker acıdır. İsabet ederse acılığın nedenini bilir ve şeker hakkında acılık hükmü vermez ve algı gücünün neyi algıladığını bilir. Ayrıca tanık olan duyunun her halükarda isabet ettiğini, hüküm verenin ise bazen yanıldığını bazen ise isabet etiğini öğrenir.
Muhyiddin İbn Arabi (k.s.)
